یک برنامه تلوزیونی روی پرده !

نوشته ای بر فیلم ” کلاه قرمزی و بچه ننه ”

در طول مدت اکران کلاه قرمزی و بچه ننه ؛ سومین ساخته از فیلم های کلاه قرمزی نقد های فراوانی در مورد این اثر خواندم و متاسفانه چیزی که در اکثریت موارد مشاهده کردم ؛ بیان نوستالژی ها و علاقه های دوران کودکی و تحمیدیه های یک برنامه ی تلوزیونی بود , بی جهت نیست که بیش از نفس سینما حاشیه های آن در این مرز و بوم طرفدار دارد و حتی نگاه عموم سینماگران را شکل می دهد . کلاه قرمزی جدای از هر پیشینه و محبوبیتی که بر دوش می کشد , وقتی در ظرف سینما جای می گیرد باید یک فیلم سینمایی باشد ولا غیر , بقیه هر چه هست حاشیه است ؛ و نه بر عموم , که بر سینما دوستان و سینما فهمان واجب است ؛ پیش از هر نگاهی “سینماییت” اثر را مورد تحلیل قرار دهند , حال آنکه خود حقیر از کلاه قرمزی بازان دهه ی شصتی و قهقه زنان شخصیت ها و تکه کلام هایشان هستم … اما افسوس که بحث حاضر در مورد سینماست .

فیلمنامه ی کلاه قرمزی و بچه ننه دو پیرنگ اصلی را دنبال می کند , یکی انفجاز خانه ی کلاه قرمزی و آقای مجری توسط پسرعمه زا و دیگری یافتن بچه ننه و عواقب آن , در آغاز ما شاهد مشکلاتی هستیم که بواسطه ی بی خانمانی کلاه قرمزی و دوستان بوجود آمده است , پس از حدود نیم ساعت اولین نقطه ی عطف را می بینیم که یافتن بچه ننه است و ادامه ی زمان فیلم با اتفاقاتی که هیچ کدام تاثیری در پایان بندی ندارند سپری می شوند تا سکانس دادگاه و اتمام ماجرا ها .

همانطور که از چینش پیرنگ ها هم مشخص است فیلم مخاطب خود را به درستی تفکیک نکرده است , همه ی ما میدانیم اثری در ژانر کودک موفق است که علاوه بر جذب دنیای فانتزی کودکان , بیانی هم برای بزرگسالان و واقعیتهای جامعه البته با زبان سینما داشته باشد , به نوعی همان بحث سطح و عمق , که کلاه قرمزی هم چنین ادعایی دارد اما آنچه روی پرده مشاهده می شود غیر از این است تا جایی که به هر دو  گروه مخاطب لطمه زده است , مثلا آرم اداره ی گاز و معرفی خدمات بانک کشاورزی و سربازخانه و زندان جذابیتی برای مخاطب کودک ندارد یا همچنین توصیه مخاطب به دست نزدن به گاز و اجرای قطعه های موسیقی کودکانه برای بزرگسالان , بنابراین نا خواسته مخاطب گم می شود و با وقت تلف کردن های فیلم و پایان شعاری و تکراری اش ؛ این نقص به اوج خود می رسد ؛ سیر داستان دارای منظق دراماتیک نیست , دنبال دستشویی گشتن و زندانی شدن و خاستگاری و سربازی رفتن و میدان نبرد و بانک شناسی هیچ ربطی به دادگاه پایان فیلم ندارند , یعنی تصور کنید اگر بلافاصله بعد از معرفی شخصیت ها , سکانس دادگاه را میدیدیم , به جز چند جمله ی جزئی هیچ چیز فرق نمی کرد , این یعنی نویسنده هر جایی که دلش خواسته مخاطب را برده ؛ شوخی های دلخواهش را ایجاد کرده و با اتفاقی راحت و ساده , سر و ته همه چیز را هم آورده است . حتی برخی شوخی ها از قاب یک اثر کودک بیرون میزنند ؛ آنجا که حرف از تشخیص جنسیت و دستشویی و ازدواج کلاه قرمزی و مسائلی است که شاید زیاد به دغدغه های سنین خردسال ربطی نداشته باشند .

این را که در نسخه ی تلوزیونی کلاه قرمزی ؛ دیالوگ ها از موضوعات مختلف و نا مرتبط سر در می آورند و از این شاخه به آن شاخه می پرند نمی توان یک نقطه ی ضعف دانست اما در یک اثر سینمایی غیر از این است , چرب زبانی های کلاه قرمزی و شخصیت های بامزه ی کار به همراه چند موقعیت طنز تنها نقطه ی اتکای فیلم هستند که اتفاقا بواسطه ی برنامه ی تلوزیونی و دو فیلم قبلی برای مخاطب آشنا و گاها تکراری شده اند , به عبارتی می توان گفت کلاه قرمزی و بچه ننه ؛ نان پیشینه و حواشی خود را میخورد تا توانایی های فنی و سینمایی .

نگاهی به آثار موفق جهانی مشابه از جمله داستان اسباب بازی ها , شرک , پاندای کنکفو کار و … که در قسمت های چندگانه تولید شده اند ؛ نشان می دهد سازندگان همواره به هر فیلم جدای از قسمت های قبلی شخصیت و جذابیت داده اند , مثلا در پاندای کنکفوکار ۲ ما با یک داستان جدید , گره های درگیرکننده و درامی کاملا منطقی که با انگیزه ی شخصیت ها عجین شده است مواجه ایم که در مقایشه با قسمت اول شناسنامه ای مرتبط اما مستقل و کامل دارد , بحث اصلا در مورد توانایی های فنی و کامپیوتری نیست اصلا یکی از جذابیت های عروسک کلاه قرمزی سادگی آن است که حتی بدون حرکات چشم بازی خیره کننده ای ارائه می دهد ؛ مساله در نوشتار اثر است ؛ مثلا اگر کسی بدون داشتن هر گونه پیشینه ای فیلم را تماشا کند شخصیت آقای مجری را کاملا اضافی می پندارد , تازه اگر گیج نشده باشد که اینها اصلا چرا هم خانه هستند و شغل و کلا مختصات شخصیتی آقای مجری چیست ؟ چرا که هیچ حضوری در سیر داستانی ندارد و به جز نصیحت آخر صرفا یکی از ابزار صحنه است که در کنار بقیه موقعیت آفرینی میکند .

موسیقی محمدرضا علیقلی و شوخی های بامزه ی شخصیت ها همچنین معرفی کوتاه و دیرهنگام عروسک جدید فیلم به طراوت کار کمک کرده است ؛ مخصوصا سکانس مانور نظامی و شوخی های دادگاه با بازی غیرکلیشه ای و زیرکانه ی جبلی که نوع جدیدی از شوخی بامسائل جدی را معرفی کرده است .

حسن ختام نوشتارم بیشتر مرتبط با فضای کلی سینماست که سالهاست از بیماری بی مخاطبی رنج می برد ؛ مسلما فروش فوق العاده ی کلاه قرمزی اتفاق بسیار مبارکی است که ضمن کمک کردن به اقتصاد سینمای ایران به ما نیز کمک میکند بیماری های مزمن این سینما را بیشتر بشناسیم , سینمایی که فروش میلیاردی اخراجی ها  را ” بد سلیقگی عوام ” می داند و  توفیق کلاه قرمزی را ” بازگشت مردم به سینما ” ! براستی چه می شود که به جای کیفیت سینمایی آثار , هر چه را که دوست داریم نوستالژی دوران کودکی مینامیم و ضعف سینمایی اش را عزیز و مبارک , و آنچه را که دوست نداریم فاجعه ی هنری مینامیم و قابل تحریم و تقبیح , مسلما مقایسه ی فنی این دو فیلم اشتباه است اما به راحتی می توان از واکنش ها فهمید سالهاست حاشیه ها هستند که بر پرده ها رویت می شوند نه فیلم ها ؛ نگاهی به سایت ها , مجلات و فضاهای سینمایی گواه این مدعاست … و این نشان می دهد کلاه قرمزی ها هزار میلیارد هم بفروشند ؛ حال این سینما خوب بشو نیست .

لینک اختصاصی در جوان پرس